De Morgenster
Kerkdienst 7 januari 2024
Het Centrum Nijverdal

 Jezus zegt: “Ik ben de stralende Morgenster” (Openbaring 22:16)

Lezingen: Numeri 24:15b-19; Matteüs 2:1-12; Openbaring 22:12-17

Het woord ‘ster’ spreekt letterlijk en figuurlijk tot onze verbeelding. Als we iemand – figuurlijk – een ‘ster’ noemen, dan is hij of zij voor ons een bijzonder persoon. Zo heb je sterren in de wereld van muziek, van sport of politiek. Beroemdheden, celebrities, bekende Nederlanders of wereldburgers. Maar dat hoeft niet. Je kunt ook sterren hebben in je eigen ‘kleine’ omgeving. Je opa. Een goede vriend. Je levenspartner kan voor jou een ster zijn. Een ster is een ideaal. Een idool. Een voorbeeldfiguur. Wat een ster heeft bereikt, zou jij ook wel willen bereiken. Zoals jouw ster zich gedraagt, wil jij je ook gedragen. Wat een ster zegt, knoop jij goed in je oren.

Ook letterlijk spreken sterren tot onze verbeelding. Trek vanavond je jas stevig aan en ga naar buiten. Hopelijk is de hemel helder en gaan we een onbewolkte nacht tegemoet. Het zal tijd worden na alle grijze dagen van de afgelopen weken. Ga als de nacht helder is naar buiten en kijk naar boven! Liefst zo ver mogelijk verwijderd van lichtbronnen als lantaarnpalen en schijnwerpers. Geen hinderlijke lichtvervuiling in de buurt! Hoe donkerder, des te beter, hoe meer sterren je ziet.
Ik herinner me zelf als de dag van gisteren, hoe ik ooit een nacht doorbracht in de heldere, zuivere buitenlucht van de woestijn. We lagen in een warme slaapzak aan de voet van de berg Masada in Israël. Ik heb nog nooit zoveel sterretjes gezien als toen. Letterlijk, wel te verstaan.
Toch raad ik je aan, als je mijn advies wilt opvolgen, als je wilt zien wat ik je wil laten zien, om het vanavond niet te laat te maken. Kijk om een uur of half vijf, tegen zonsondergang uit je raam of ga naar buiten. Als het dan onbewolkt is, ontdek je het hemellichaam, dat we vanmorgen in het oog willen krijgen. Daarvoor moet het namelijk niet te laat zijn. Vlak voor of na zonsondergang moet je de hemel af turen. Misschien nog beter wachten tot morgenochtend vroeg, als het weer bijna licht wordt. Dan zou je in alle vroegte de ster kunnen aanschouwen, die ‘Morgenster’ genoemd wordt.

En nu beweeg ik mij op het gladde ijs van dingen, waar ik geen verstand van heb. Ik hoop maar, dat er hier in de kerk geen echte astronoom of amateursterrenkijker zit. Ik zal maar heel simpel vertellen, wat ik over die Morgenster in mijn boekjes gelezen heb. Die Morgenster is strik genomen geen echte ster, zeggen de geleerden. Een ster geeft – volgens definitie - namelijk zelf licht. Zoals ons eigen zonnetje als dichtstbijzijnde ster ons verlicht en verwarmt. De zon is een ster. De Morgenster is geen ster zoals de zon. Het is een planeet, zoals de aarde. Een van de acht planeten, die rondjes draaien rondom de zon. De Morgenster is om precies te zijn de planeet Venus. Dat is de planeet, die het dichtst bij de aarde staat. Tussen zon en aarde in trekt Venus haar baantjes. Deze planeet weerkaatst, net zoals de maan, het zonlicht. Als wij er dus op een bepaalde manier tegenaan kijken, zien wij de Morgenster stralen. Niet elke dag van het jaar, maar toch vrij regelmatig kunnen we even boven de horizon deze ster zien verschijnen. We kunnen hem – na zon en maan - beter zien dan alle andere hemellichamen. Maar - vraag me niet waarom - dat is dus alleen mogelijk in de avond - rond zonsondergang - en in de ochtend - om en nabij zonsopkomst. 's Avonds is deze planeet de eerste 'ster', die we met het blote oog kunnen zien. 's Morgens verschijnt Venus als de helderste ster, die ook het langst zichtbaar blijft voor het blote oog. Ze straalt zolang totdat de zon opgaat en de zonnestralen haar licht doen verbleken. Vandaar de naam: ‘Morgenster’.

Deze ‘Morgenster’ gold in de oudheid als de boodschapper van de dageraad. Zij kondigt met haar helder schijnsel de komst van een nieuwe dag aan. Ze is de heraut van de zon. Als zij aan de hemel blinkt, is de morgen niet meer ver. Ze staat daarom symbool voor alles en iedereen, die een nieuwe toekomst of een nieuw begin komt brengen. Ze wordt natuurlijk niet voor niets in verband gebracht met de godin van de liefde: Venus. Want wat brengt een stralender nieuw begin in je leven dan de liefde, niet waar?

Nou ja, één Iemand overtreft zelfs de glans van de liefde. Dat is Jezus Christus. Hij weerkaatst als géén ander het licht van Gods liefde. Door Hem bereiken de stralen van Gods zon ook ons. Door Hem zien wij Gods licht, stralend en helder. In het duister van de nacht kondigt Zijn verschijning ons Gods nieuwe stralende morgen aan. En – zo is mijn ervaring en misschien ook wel die van jou: juist als de nacht van het leven het zwartst is, zien we deze ster het allerbest.
In het laatste Bijbelboek zegt Jezus: “Ik ben de stralende Morgenster”. Dat wil zeggen: met Mij begint het morgenlicht. Met Mij begint de nieuwe dag. Met Mij begint het nieuwe leven. Hij raadt ons in die woorden uit Openbaring ook direct aan om met Hem een nieuw begin te maken. Bij een nieuwe dag hoort een nieuw leven. We moeten dan schoon schip maken met de werken die het daglicht niet kunnen verdragen. De oude troep van het duister verleden moet de deur uit! Tijd voor grote schoonmaak! Weg met de oude praktijken van de nacht. Weg met toverij en ontucht. Weg met moord en afgodendienst. Weg met leugen, list en bedrog. Als Christus, de Morgenster, onze ster is moet Hij ons gedrag bepalen. Zijn woord moet ons leiden. Zijn licht moet ons leven richting geven. Hij is ons ideaal, ons oriëntatiepunt. Zuiver, helder, stralend als het licht van de Morgenster moet ons leven zijn. Voorbereid op de grote Morgen. Want – dat zegt de Morgenster ons ook - het heerlijk morgenlicht breekt aan! Het Koninkrijk der hemelen is nabij. Gods dag is nabij.

Ook de wijzen, de magiërs, zagen een ster in het Oosten. De ster, die hen in Jeruzalem bracht. Was de ster, die zij zagen, misschien ook de Morgenster? Er zijn sterrenkundigen, die de zogenaamde ster van Bethlehem zo verklaren. Sterrenkundigen hebben berekend, dat de Morgenster rondom het begin van de jaartelling een paar keer nog helderder aan de hemel straalde dan hij normaal al doet. Zo wisten de wijzen: de Morgenster is verschenen! De bode van de dageraad is geboren.

In het oude Testament is het de profeet Bileam die deze Morgenster zien stralen. De woorden van deze Bileam komen in de Thora terecht. “Een ster komt op uit Jakob, een scepter uit Israël, uit Jakob staat een heerser op”. Het zal zeker zo zijn dat bij de Schriftgeleerden in Jeruzalem ook deze woorden uit Numeri boven komen, las de wijzen uit het Oosten vertellen over de ster die ze in het Oosten hebben gezien. De ster van Bileam is teken van de Messias, de beloofde Zoon van David. Zo stuurden ze de wijzen naar Davids stad. Door Gods Heilige Schrift op weg geholpen, gaan de wijzen verder. Dan gaat de ster hen voor naar Bethlehem. Bij Jozef en Maria vinden ze de ‘ster’, waar die oeroude profeet Bileam van profeteerde. Die ster, die in de verre toekomst zou gaan stralen. De ster die alle andere sterren doet verbleken. Uiteindelijk knielen ze aan de kribbe neer. Ze weten: ‘A star is born’. DE Ster. ONZE ster. Dé Morgenster, die alle sterren overtreft in helderheid. De heraut van de eeuwige morgen, Jezus, de HEER. Met Hem begint Gods nieuwe dag, Gods nieuwe tijd, Gods nieuwe wereld.

Met Hem kan ook ons nieuwe jaar beginnen. Het Kind van Bethlehem is onze ster, ons ideaal, ons oriëntatiepunt. Deze ster mogen wij volgen ook in 2024. Doen wat Hij van ons vraagt. Gaan waar Hij ons heenzendt. Erop vertrouwen dat Hij Gods licht in ons leven doet stralen.
Om Hem te zien stralen hoeven we niet naar buiten te gaan om naar de sterren te kijken. We hoeven ons ook niet blind te staren op wat in de sterren geschreven staat. Ons levenslot wordt niet door de sterren bepaald. Onze toekomst kunnen we niet in de sterren lezen. Als we de ware Morgenster willen waarnemen, kunnen we gewoon hier binnen blijven. Hier in de kerk. Hier straalt zijn ster elke zondag opnieuw. Hij straalt ons tegemoet vanuit de geopende Bijbel. De ster van Jezus komt tot ons in het stralend kleed van Zijn Woord. Wij zoeken en vinden Hem in de Schriften, die van Hem getuigen. Hij wijst ons de weg, die wij moeten gaan. Als wij bij dit licht leven en Zijn ster volgen, zullen we het ervaren. We zullen zijn ster zien stralen, ook, juist als het nacht wordt in ons leven. In de diepste nacht zien we Zijn licht het best.

Jezus Christus kondigt Gods nieuwe morgen aan. Door Zijn woorden en werken, Zijn leven en dood, door Zijn opstanding, staat de nieuwe morgen voor de deur. Hij is de ster die alle andere sterren doet verbleken. Zijn licht straalt in de nacht. Hoopvolle bode van de dageraad. De Morgenster doet ons hoopvol leven. Als we Hem zien, kunnen we vol verwachting uitzien naar de eeuwige dag.